İnternet ve Alan Adlarının Tarihsel Gelişimi

İnternet günümüzden yaklaşık 40 yıl önce ABD hükümeti tarafından başlatılan bir araştırma projesinin ürünü olarak ortaya çıkmıştır. Bu çalışmalar 1960 ‘lı yıllarda Savunma Bakanlığı ‘nın İleri Araştırma Projeleri Ajansı (Department of Defense’s Advanced Research Projects Agency-DARPA) tarafından oluşturulmuş olan ARPANET (İleri Araştırma Projeleri Ajansı Bilgisayar Ağı) ağı ile başlamış ve projenin daha sonraki aşamalarında iletişim ağlarını ve “Packet-Switching” teknolojisini geliştirmek üzere fonlar ayrılmıştır. 1970’lerde ise DARPA ağların ağı (İnternet) ve ağların karşılıklı iletişimini temin eden protokollerin (İnternet Protokolleri-IP) geliştirilmesini desteklemiştir. 1973 yılında DARPA çeşitli tiplerdeki paket ağlarının birbirleriyle bağlantısını sağlayacak teknoloji ve teknikleri detaylı olarak inceleyecek bir araştırma programı başlatmıştır. Bu programın amacı ağa bağlanmış bilgisayarlar arasındaki iletişimin şeffaf bir şekilde gerçekleştirilmesini sağlamak ve paket ağlara bağlantılı iletişim protokollerini geliştirmek olmuştur. Bu durum “internetting project” olarak adlandırılmış ve araştırma sonucu ortaya çıkan “ağlar sistemi” ise “internet” olarak adlandırılmıştır. Araştırma sonucu geliştirilen protokoller sistemi ise “Transmission Control Protocol-TCP” ve “İnternet Protocol-IP” adı altında ilk iki protokol ortaya çıktıktan sonra “TCP/IP Protokol İkilisi” olarak adlandırılmaya başlanmıştır.

1986 yılında ABD Ulusal Bilim Vakfı (National Science Foundation-NSF) bugün bile internet için önemli bir iletişim omurgası olan NSFNET’in oluşumunu başlatmıştır. İnternet için ” bölgesel” düzeydeki destek, çeşitli konsorsiyum ağları; “yerel” düzeydeki destek ise araştırma ya da eğitim kurumları aracılığıyla sağlanmıştır. ABD’de bu desteğin çoğu federal hükümet ya da eyalet yönetimleri tarafından verilmiş ancak önemli bir bölümü de bilgi ve iletişim teknolojileri endüstrisi tarafından sağlanmıştır. Avrupa’da ve diğer ülkelerde ise bu destek, uluslararası işbirliği girişimleri ve ulusal araştırma kuruluşları aracılığıyla sağlanmıştır.

ABD’de temel bilimsel araştırma, mühendislik ve eğitim faaliyetlerini destekleyen ve teşvik eden; ayrıca, araştırma ve eğitim kurumlarıyla bağlantı kuracak bilgisayar ağlarını temin etmekle görevli bir kurum olan Ulusal Bilim Vakfı (NSF), 1991-92 yıllarında, internet altyapısının askeri olmayan kısmının yönetimine parasal destek sağlama ve koordine etme yükümlülüğünü üstlenmiştir. NSF, alan adı kayıt hizmetleri de dahil olmak üzere, bu altyapı hizmetlerinin çeşitlendirilmesini sağlamak üzere rekabetçi yaklaşımlar getirmiştir. 31 Aralık 1992 tarihinde NSF, bu hizmetlerin alan adı kayıtlarını da içine alan bir bölümü için Network Solutiona Inc. (NSI) ile bir işbirliği anlaşması yapmıştır. O tarihten beri NSI, internet alan adı sisteminin kayıt, koordinasyon ve bakım gibi ana fonksiyonlarının yerine getirilmesi işinin idarecisi olmuştur. NSI, jenerik birinci derece alanında (generic top level domains-gTLDs) alan adlarını “ilk gelen-ilk alır” kuralına göre kayıt etmiş, ayrıca alan adı servis sağlayıcılarının IP numaraları ile alan adlarını birbirine bağlayan bir “directory” ile internet kayıtlarına ait resmi bir veri tabanı oluşturma çalışmalarını da sürdürmüştür.

Her bir alan adına bir IP numarasının karşılık geldiği yukarıda ifade edilmişti. Bu IP numaralarının tahsisi IANA (Internet Assigned Numbers Authority) tarafından yapılmaktadır. Her ne kadar ABD Hükümeti ile IANA arasında yapılan sözleşme 1998 yılında sona ermişse de IANA bu tahsisleri halen devam ettirmektedir. IANA bu tahsisleri bünyesinde yer alan bölgesel IP numarası kayıt kurumları aracılığıyla yürütmekte olup bunlar; ARIN (American Registry for internet: Kuzey Amerika, Güney Amerika, Güney Afrika ve Karaipler), RIPE (Reseaux IP Europeans: Avrupa ve Afrika) ve APNIC (Asia Pacific Network Information Centre: Asya/Pasifik Bölgesi ) ‘tir.

Büyük internet servis sağlayıcıları bu bölgesel kurumlara başvurarak IP sayılarını blok olarak alır ve daha sonra aldıkları IP sayısal adreslerini bu kez daha küçük servis sağlayıcılara ve nihai kullanıcılara tahsis ederler.

Aşağıdaki tabloda gerek internet alan adlarının gerekse de IP numaralarının tahsis yapısı görülebilir;

İnternet alan adları sisteminin gelecekteki organizasyonu ve idaresi üzerindeki yoğun baskılar sonucunda, Temmuz 1997’de Clinton Yönetimi tarafından “Elektronik Ticaret İçin Küresel Çerçeve-A Global Framework for Electronic Commerce” projesinin bir parçası olarak alan ismi sisteminin özelleştirilmesi, rekabetin artırılması ve uluslararası katılımın teşvik edilmesi amacıyla Ticaret Bakanlığı görevlendirilmiştir.

Ticaret Bakanlığı ile Ulusal Telekomünikasyon ve Bilgi İdaresi ‘nin (National Telecommunications and Information Administration-NTIA) girişimleri sonucu, 30 Ocak 1998 tarihinde bir “Yeşil Kitap” (Green Paper) yayınlanarak ilgili kesimlerin görüşüne açılmıştır. DNS ‘nin özel sektöre transferi; TLD ‘lerin tespiti, yenilerinin yaratılması; bunların SLD ‘ler ile ilişkisi; aralarındaki uyuşmazlıkların çözümü açısından “İnternet İsim ve Adreslerinin Teknik Yönetimini Geliştirecek Bir Teklif” olan Yeşil Kitap’ta ortaya konan yaklaşımda, daha önce hazırlanan taslak plan ile IAHC gTLD-MoU önerilerinin dahil edildiği ifade edilmektedir.

Yeşil Kitap ‘ın yayınlanmasını müteakip ilgili kesimlerin görüşleri alınarak NTIA tarafından yapılan değerlendirme sonucunda, Ticaret Bakanlığı 5 Haziran 1998 tarihinde “Beyaz Kitap” olarak bilinen “İnternet İsim ve Adreslerinin Yönetimine İlişkin Politika Tespiti” konulu bir bildiri yayınlamıştır. Beyaz Kitap’ta, alan adı sisteminin idaresinde kâr amacı gütmeyen (non-profit) bir özel kurumun oluşturulmasına atıfta bulunulmaktadır. Beyaz Kitap’ta DNS için öngörülen sistem 4 temel ilkeye dayanmaktadır: İstikrar, rekabet, özel sektör koordinasyonu ve temsil. ABD tarafından yayınlanan Beyaz Kitap ‘ın önerilerinin dikkate alınması sonucunda, bir mutabakat metni ile Eylül 1998’de “İnternet Tahsisli Sayılar ve İsimler Kurumu (Internet Corporation for Assigned Names and Numbers-ICANN)” kurulmuştur. Beş yıllık bir süre için gTLD ‘lerin kayıt ve dağıtım işlemlerini yürüten NSI, 30 Eylül 1998 tarihinden itibaren bu görevi ICANN ‘a devretmiştir.

Kaynak: BTK